Od jakiegoś czasu na rynku można zaobserwować praktykę polegającą na zakupie przez przedsiębiorców na rynkach azjatyckich różnych towarów, a następnie na uzyskiwaniu przez nich w EUiPO (Urząd Unii Europejskiej ds. własności intelektualnej) lub Urzędzie Patentowym RP praw z formalnej rejestracji wzorów przemysłowych, inkorporowanych w tych towarach.
Praktyka ta jest możliwa, albowiem zarówno EUiPO, jak i Urząd Patentowy RP nie badają ani przesłanki autorstwa, ani też spełnienia przesłanki nowości czy indywidualnego charakteru wzoru przemysłowego.
Działanie takie jednoznacznie zakwalifikowano jako czyn nieuczciwej konkurencji.
W wyroku z dnia 26 listopada 2008 r. sygn. akt III CSK 162/08 Sąd Najwyższy stwierdził, że
(…) Rejestracja wzorów przemysłowych ma charakter czysto formalny (bez zastosowania procedury badawczej). Stwierdzenie więc, czy takiemu wzorowi przysługuje przymiot nowości, zostało przesunięte w czasie, tj. do ewentualnego sprzeciwu (art. 246 ustawy z 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej - t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.) lub unieważnienia prawa z rejestracji (art. 117). Argumentu, że rejestracja wzoru przemysłowego wyłącza popełnienie czynu nieuczciwej konkurencji, nie można byłoby uznać za trafny w sytuacji, gdyby z wymienionych orzeczeń wynikało, iż wytwór o takiej samej postaci jak zarejestrowany był wprowadzony do obrotu na kilka lat przed datą zgłoszenia.
Niepodobna uznać, że uzyskanie rejestracji w trybie rejestrowym w wyniku zgłoszenia cudzego wzoru do ochrony w Urzędzie Patentowym i późniejsze wystosowanie pisma ostrzegawczego do sieci dystrybucji i odbiorców konkurencyjnych firm stwierdzającego naruszania przez konkurenta praw z rejestracji nie jest co najmniej sprzeczne z dobrymi obyczajami kupieckimi (art. 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji - t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.)”.
A zatem, co do zasady, podmiot poszkodowany takim działaniem musiałby wystąpić do EUiPO lub Urzędu Patentowego RP o unieważnienie takiego wzoru.
Wiadomym jednak jest, że postępowania takie trwają latami.
W tym czasie podmiot posiadający formalne prawa z rejestracji wzorów przemysłowych blokuje pozostałym przedsiębiorcom dostęp do rynku (np.: poprzez blokowanie możliwości sprzedaży towarów na platformach sprzedażowych, poprzez wysyłanie pism ostrzegawczych do kontrahentów swoich konkurentów rynkowych itp.).
Powyższe praktyki mogą doprowadzić do wyeliminowania z rynku. Tak więc, co może zrobić poszkodowany przedsiębiorca, aby skutecznie przeciwstawić się takim praktykom.
Z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2016 roku, w sprawie sygn. akt II CSK 282/15 wynika, że Sąd może sam rozważyć, czy wzór przemysłowy wypełnia przesłankę nowości i indywidualnego charakteru nie czekając w tym zakresie na decyzje właściwych instytucji urzędów.
Podobnie w wyroku z dnia 23 października 2008 roku w sprawie sygn. akt V CSK 109/08 Sąd Najwyższy wskazał, że„(..) sam fakt zarejestrowania stwarza tylko uprawnienie formalne do używania znaku, zaś na wniosek zainteresowanego, sąd ma prawo ocenić, czy materialnoprawna realizacja takiego uprawnienia, czyli praktyczne korzystanie z niego, zasługuje na ochronę prawną czy też nie”.
To ostatnie orzeczenie dotyczy wprawdzie znaku towarowego, jednakże w przypadku wzorów przemysłowych zasada jest ta sama.
Zatem, Sąd sam jest władny dokonać takiej oceny bez konieczności czekania na unieważnienie praw z rejestracji wzorów przemysłowych przez właściwe podmioty tj. Urząd Patentowy RP lub EUiPO.
Wyżej przytoczone orzeczenia mają bardzo istotne znaczenie, albowiem pozwalają sądowi powszechnemu orzekać bez konieczności oczekiwania na unieważnienie praw z rejestracji wzorów przemysłowych przez UPRP lub EUiPO. Ergo, przesądzają o możliwości wniesienia o zakazanie naruszeń w zakresie prawa dostępu do rynku w trybie zabezpieczenia, w którym to wydanie orzeczenia winno nastąpić nie później niż w terminie tygodnia.
Karolina Dyka-Wąsowska
radca prawny
